Endi añlatqanımız kibi, Kıyıvğa esrlikten azat etilgen ukrainalılar keldiler. Bu kere deñişmede 85 asker ve bir grajdan kişi azat etildi. Aralarında – on beş kadın. Vitse baş nazir İrina Vereşçuk şahsen özü olarnı qarşıladı. Memurnıñ sözlerine köre, deñişme gruppasına dahil etilmeleri ukrain tarafınıñ printsipli nazar noqtalarından biri edi.

…Arıqlağan, yorğun qadınlar uzun zamandır beklengen eve qaytmadan gizlenmegen bir sevinçnen parılday ediler.

Olar nelerden keçmek zodunda ediler? Duşmanlar arasında özüni nasıl duya ediler? Arbiy bağlacılar Anastasiya Matruşçenko ve Oleksandra Tsepul öz ikâyelerinen paylaşalar.

Anastasiya: «O «rusiyege şan şeref olsun!» aytqanda men susa edim. Neticesinde – qılınmalar»

İşğalcieler, üyken asker Anastasiya Matruşçenkonıñ hızmet etkeni arbiy qısımnıñ yerleştirilmesini toplar ve tanklar vastasınen ateşke tuttılar.

«Tank, nevbetiy deñiştirüvniñ yerleşkeni bunkerge bir qaç kere urdı, – dep o hatırlay. – Tuman tarqatılğan soñ binağa granatalar atıldı. Silâ, amunitsiya, zırhlı yelerkler ve cep telefonları bizge alındı. Ellerimizni bağladılar, közlerimizge sarğı sardılar».

Birinciden qız belarusqa ketirildi. Hatırlay ki, slavân körünmegen bir asker olarnıñ yanına kelip oları öldürmeknen tehdit ete edi: sabağa qadar yaşamaycaqsıñız!

«Aynı zamanda qomşu hanelerden erkek arbiy askerlerimizniñ sorğu seslerini duya edik», – dep yavaştan ayta.

Birazdan onı ve başqa esirlerni Brânsk astındaki 3. taqiqat tevqifhanesine ketirdiler.

«Apis nezaretçileri bizni bir sırağa tizip maneviyatımzını qırmağa tırıa ediler, – dep Anastasiya devam ete. – Reber bir qaç kere yüzümge “rusiyege şan şeref olsun” bağıra edi, böyle “selâmlaşma”sına belki de bir cevabımnı bekleyerek. Susqanımızda ise apisçiler ise işkencelernen cevap ete ediler».

Qızlar çoq qorqunçlı şeylerden keçmek zorunda ediler. Erkekler olğanda olarnı tamamınen soyundırta, çöktüre ediler. Saç qaldırmadıalr. Kamerada sorğuğa çekip qala ediler, dep Anastasiya añlata.

Qız, azat ve evinde olğanını alâ daa añlayalmay.

Oleksandra: «İşğalciler, ukrain tilinden şeytanğa çevire ediler»

Oleksandra Tsepuknıñ hızmet etkeni alâqa tüyümi, duşmannıñ ücüminden mümkün olğan er bit şekilde mudafaa ete edi. Amma işğalciler, qıyın silânı faal olaraq qullana, bunkerge granatalarnı ata ediler. Qadınlar mücizeviy bir şekilde ayatta qaldılar.

«belarusqa ve bundan soñ rusiyege tüm yol boyunca bizni er vaqıt tinte ediler», – dep qız hatırlay.

belarusta provokatsiyalardan er şey başladı: olarnıñ yanına slavân körünmegen arbiy esirlerniñ ozğarmasınen rus televizionınıñ mühbirleri keldiler.

 

«Bizim ukrain tilinde laf etkenimizni begenmey, rus tilinde laf etmege başlamamıznı talap ete ediler, – dep Oleksandra devam ete. – Amma men, misal içün, rus tili bilmeyim – başqa işdeşlerim kibi. Bu, mühbirlerni pek açuvlattı»…

Qadınlarnıñ bulunğanı kamerada yedi kişi içün eki yataq ve bir minder bar edi.

«Böyle “oñaytlıq”lar içün bizni kamera ögünde işğalciler tarafından yahşı tutulmamıznı aytmağa soray ediler. Biz ise red ete edik», – dep Oleksandra ayta.

Qadınlar içün deñişme haberi beklenmegen bir şey oldı. Çünki tüm vaqıt devamında olar tış dünyadan ayırılğan ediler. Faqat Vitse baş nazir İrina Vereşçuknıñ ğayretleri ve Milliy malümat bürosınıñ çalışmaları yardımınen arbiy esirlerniñ deñişmesi mümkün alına keldi.

«Er bir içün cenkleşecekmiz! Er kesni evine qaytaracaqmız!», – dep İrina Vereşçuk azat etilgen arbiy esirlerniñ qaytarılması künü öz Facebook saifesinde yazdı.

Bu ceryannıñ yavaş yavaş işlemege başlağanını körmek pek memnünim. Çünki insan, devletimizniñ eñ büyük qıymetidir.

Qoşma malümat:

Arbiy esirlerniñ deñişmesi, Milliy malümat bürosınıñ (MMB) faaliyetleri çerçivesinde Ukraina Prezidentiniñ emrini yerine ketirince kerçekleştirilir.

MMB, Ukrainanıñ 1949 s. avgust ayınıñ 12-sindeki Arbiy esirlernen tutma aqqında Cenevre şartnamesi kibi halqara gumanitar uquqnıñ qaidelerine riayet etüvge dair mecburiyetlerni yerine ketirmesi içün teşkil etildi.

Ukrainadaki MMBnıñ esas maqsadı, eki taraftan arbiy esirler ve öldürilgen askerler aqqında malümatnı toplamaq, merkezleştirmek ve umumiyleştirmek ve silâlı tecavuz neticesinde zarar körgen tutulğan grajdanlar, habersiz ğayıp olğanlar, mecburen ketirilgenler (sürgün etilgenler) kibi ukrain vatandaşları aqqında malümatnı toplamaq.

MMB, bitaraf arıcı olaraq areket etken HQHEniñ Merkeziy qıdırma agentligine (MQA) esir etilgen rf askerleri aqqında malümatnıñ merkezleştirilgen berilmesini teşkil etti. Daa HQHEniñ MQA vastasınen rfnda tutulğan vatandaşlar aqqında malümatnı qıdırmanı ve toplamanı başlatmaq imkânı qullanılır. Böylece, cenkniñ eki tarafında tutulğan kişiler aqqında HQHEniñ MQAnen muntazam ve faal malümat deñişmesi bar.