Tolu masştablı rus tecavuzı vaqtında farqlı malümatqa köre, Ukrainanıñ vaqtınca işğal etilgen topraqlarından rusiyege biñlerce ukrain balası mecburen ketirildi. Ve böyle degen DHCnden ilk kere eki balanı – Kira Obedınskanı ve İllâ Matviyenkonı qaytarmağa becerdik. Balalar içün tek aqrabaları degil, em de devlet – Prezident Volodımır Zelenskıynıñ Ofisi ve Vitse baş nazir İrına Vereşçuknıñ reberliginen Ukrainanıñ vaqtınca işğal etilgen topraqlarınıñ reintegratsiya meseleleri nazirligi küreşe edi.
Balalar yaralanğan ediler, ekisiniñ de Mariupolnıñ bombardımanı vaqtında ana-babaları öldürildiler. Faciadan soñ öksüz balalar kerçekten de hızsırlanıp Donetsk hastahanesine ketirildi. Bunıñ içün olarnıñ evlâtlıqqa alınmaları içün rusiyege yollanma telükesi yüksek edi.
İllâ yürümez. Ayağı pek yaralandı.
Kira
Kira er vaqıt dedesiniñ elini tutar. Torunınıñ qurtarılğanına alâ daa inanamay. Kiçik Kira, er büyükniñ dayanamayacağı zor bir cenk tecrübesini yaşadı.
Tolu masştablı tecavuzdan soñ Mariupolda babasınen beraber ayatta qalmağa tırışa ediler. Faqat işğalciler, Ukrainanıñ su topu çempionı olğanbabası Yevheniy Obedinskıynı öldürdiler. Bu, 12 yaşındaki qıznıñ ögünde oldı.
Bundan soñ Kira, diger balalar ve büyüklernen beraber viran etilgen şeerden yürüyerek çıqtı ve minada patlandı. Bedeni parçalarınen yaralandı. Artıq nasıl olğanını hatırlamay, amma yolda alındı ve işğal etilgen Manğuşqa ketirildi. Yerli hastahanede parçalarnı çıqaramadılar v bala Donetskke yollandı.
İllâ
İllânıñ ikâyesi beñzegendir. Anası Natalânen Mariupolnıñ bombardımanlarından qaça edi. Ateşler astına oğradılar. Qadın ciddiy bir baş yarasını keçirdi, İllânıñ ayağı yırtıldı. Acığa baqmadan 10 yaşındaki oğlunı aqradaşınıñ evine ketirmege becerdi. Yaranğan olar, qomşu Natalânıñ qalbiniñ artıq atmağanını añlayana qadar divanda qucaqlaşa ediler…
Rus askerleri İllânı Mariupoldan işğal etilgen Novoazovskqa ketirdiler. O yerden ise Donetskke.
Kiçikler içün yaşlılar küreşmege kettiler
İllânıñ böyle degen DHCdeki hastahanede olğanını ögrengen soñ balanı qaytarmaq içün qartanası Olena Matviyenko küreşmege başladı. Kira içün ise dedesi Oleksandr Petrovıç küreşe edi. Bir ay boyunca bu eki qoranta, balalarnı nasıl keri alacaqlarını tüşünerek yuqlay ve uyana edi.
İllânıñ qartanasınıñ yolu qolay olmadı: Kıyıv – Lehistan – Türkiye – moskva. Ukrainağa aynı şekilde qayttılar.
Sonuñda evde! Qaytqanları künü İllânıñ doğğan künü edi. 10 yaşında oldı. Balanıñ mumlu bir tortı yoq edi, amma çoq daa müim bir şey bar edi: ekimler, oğulnıñ ayağını baqtılar ve büyük yarağa baqmadan parmaqlarını areket ettire bilgenini ögrendilerü bu da uzun tedavilyemeden soñ İllânıñ yürüye bilecegini kösterir.
Ayrıca, bu kün “Ohmadıt” hastahanesinde kiçik doğğan künü balanı, devletniñ Prezidenti Volodımır Zelenskıy yoqladı.
Kira, Ukrainağa qaytqanda, dedesine Kıyıvda er angi bir patlama olıp olmağanını ya da ateş etip etmegenini soray edi. Bala cenkten çoq acı çekti. Oleksandr petrovıç, qızğa er vaqıt telükesizlikte olğanını inandıra edi. Ve babasını hatırlatmamağa tırışa edi. Oğlunıñ bedeni alâ daa Mariupoldaki viraneler astındadır…
Bu eki kiçik ukrainalınıñ qaytarılması, tüm aqraba ve vasiylerge, balalarınıñ ya er ya da keç Ukrainağa keri qayta bilecekleri mevzusında ümüt bere. Ve bu içün cenkleşmek kerek.
Er bir ukrainalı içün ğalebemizge qadar küreş
Devlet, bu eki balanı tapmağa ve evine qaytarmağa yardım etti. Ukraina Prezidentiniñ Ofisi ve Ukrainanıñ vaqtınca işğal etilgen topraqlarınıñ reintegratsiya meseleleri nazirligi qatıldı. Eñ yüksek seviyede moskvanen aytışmalar keçirile edi, olarğa diger ülkelerniñ aracıları da qatıldı… Kira ve İllânı rusiyeniñ terenliklerine yollamanıñ ve olarnı öksüz olaraq evlâtlıqqa alınmanıñ telükeleri er vaqıt pek yüksek edi.
«Keçken Cuma künü balalar bilmegenimiz bir yonelişke ketirilecek edi ve bu pek endişe berici edi», – dep Ukraina vitse baş naziri İrına Vereşçuk hatırladı.
Memur añlata ki, bir qaç faktor faydamızğa çalıştı. Ukrain tarafı balalarnıñ fiziksel olaraq qayda olğanını bile edi. Aqrabaları te vesayet resmiyleştirdiler. Cenk vaziyeti vaqtında bu yol-yoruq mümkğn olğance asadeleştirildi ve tezleştirildi. Ancaq eñ müimi, aqrabalarınıñ DHCniñ işğal etilgen toprağına ketmege ve balalarını şahsen almağa azır olmaları edi.
İrına Vereşçuknıñ keçken intervyülerinden birinde söylegeni malümatına köre, işğalciler biñlerce ukrain balasını hırsızlap belli olmağan yönelişke yolladılar.
«Bu kerçek bir kidnappingdir! Ögrengenimiz tüm vaqialar aqqında acele tarzda halqara müessiselerni haberdar etemiz ve balalarnı qaytarmağa tırışamız… UNICEF ve diger teşkilâtlarnıñ, balalarımıznıñ Ukrainağa qaytarılmasını elge almaq içün semereli adınlar atmasını talap etemiz», – dep Vitse baş naziri haberdar etti.
O hatırlattı ki, ukrain tarafı, balalarnen bağlı halqara gumanitar uquqnıñ bozmalarını er vaqıt mümkün olğanda qayd ete ve malümatnı Qırmızı Haç Halqara Eyyetine ya da UNCEFke bere. İrına Vereşçuk inandırdı: ğalebemizge qadar devlet, hırsızlanğan ve mecburen Ukrainadan çıqarılğan er bir vatandaşı, er bir bala içün küreşe ve küreşecek.