burger

“Qırımnıñ 1991 senesi sıñırlarğa qaytmasını isteymiz, sadece o zaman barışıq aqqında laf ete bilirmiz” – Ukraina vitse baş naziri İrına Vereşçuk, italyan eñ müim neşirlerinden biri olğan La Stampağa intervyu berdi

Опубліковано 3 March 2023 року, о 10:10

Rus tecavuzınıñ ilk künlerinden İtaliyanıñ Ukrainanı destek etmesi içün teşekkür bildirgende İrına Vereşçuknıñ yüzünde açıq duyğular körmek mümkün. “Siz ulu bir halqıñız, devletniñ meşur reberleri bar edi ve şimdi de bar, men siyasetçi, baş nazir ve qadın olaraq Corcia Melonidan ayran qalam”, – dep vitse baş nazir ve Ukrainanıñ vaqtınca işğal etilgen topraqlarınıñ reintegratsiya meseleleri naziri ayta. Kıyivniñ aytışmalar talaplarını cüratnen tanıdı: “Qırım qaytarmaq ve 1991 senesi sıñırlarğa qaytmaq”, – dep talapnı endi keçkende qalğan “Putinniñ alfa-modeli”ni adlandırıp, Sivilio Berluskonige onı añlata.

  • Şimdiki künlerimiz aqqında laf eteyik, baş nazir Corcia Meloni aqqında ne tüşünesiñiz?

“Corcia Meloniniñ bu vazifesine tayin etilgen vaqıttan berli onı nezaret etem, onıñ İtaliya, avropa ve demokratik qıymetlerinde İtalaynıñ rolü aqqında qayğırğanını körem. Men onı siyasit erbap, nazir ve qadın olaraq ürmet etem, çünki siyaset ve karyera ceetinden o, müim maqsatlarğa irişmege becerdi. Men eminim ki, dostumız olğan İtaliyanıñ tarihiy namını pekitecek ve artıracaq”.

  • Cenkniñ bir senesi keçken soñ bu çatışmağa nasıl baqasıñız?

“Ğayıplarğa baqmadan, daa birleşken oldıq. Bu cenkten daa quvetli ve halqara seviyede çıqacaqmız. Dünya bizni kördi, añladı ve destek etti. Bu, bizim küçümizdir. Bu cenk, (qabarcılıqnen, içeri çatışmalarnen) eski Ukraina ve küçlü, birleşken, adaletli, qabarcılıqsız, teñ olacaq yañı Ukraina arasında bir sıñır olacaq”. 

  • Fikriñizce, bu cenkte ğarbiy ortaqlarıñız ne qadar çoq vaqıt Ukrainanı destek etecekler?

“Men eminim ki, telükesiz Avropanıñ barışıq ve telükesiz Ukrainasız olmayacağını añlağan pragmatik ve maqul kişiler Avropa ve Ğarpta reberlik yapalar. Bizge yardım eterek, olar Avropanıñ kelecegine yatırım yapalar”.

  • Telükesiz Ukrainanıñ terkibinde Qırım barmı?

“Qırımsız ne Ukraina, ne de Avropa içün telükesizlik olmaycaq. rusiyeniñ Qırımnı arbiy platsdarm qullanacağını evelden yoq etmek Avropa, Büyük Britaniya ve AQŞnıñ menfaatı olmalı. Şu anda bu, dünya siyasetiniñ temelidir”.

  • Aytışmalar masasınıñ başına oturmaq içün talaplarıñız nasıldır?

“Ukrainanıñ 1991 senesi sıñırlarına qaytaruv ve halqara cemaat tarafından olarnı tanuvdır”.

  • Ne içün Bahmut o qadar müim?

“Bahmut – Prezident Volodımır Zelenskıynıñ onı adlandırğanı kibi ukrain qarşılığınıñ qalesidir. “Vagner” gruppasınıñ epislerinen beraber ruslar onı zapt etmege ne qadar çoq tırışacaqlar, o qadar çoq qarşılığımıznı pekitecekler. Biz Bahmut ya da Donetsk vilâyetinden ketese edik, olar toqtamaz ve daa çoq toprağımız zapt eter ediler. Eger bölgede insanlar rus tilinde laf etseler ve Moskva patriarhatlı kilsesine ketseler, bu rus topraqtır, dep Moskva tüşüne. Bu doğu olmay”.

  • Meloniniñ ükümetiniñ Ukrainağa dair yeterlice quvetli ve keskin menfaatını kösetrgenini tüşünesiñizmi?

“Tecavuznıñ ilk künlerinde İtaliya avropa boşluğında öz borcunı kösterdi – ileri ülke olmaq, aqsız ücümden zarar körgenlerge yardım içün cevapkâr olmar. Oraq ayınıñ 26-sında italyan parlamenti, Ukrainağa arbiy yardım bermege imkân bergen qanun aqqında rey berdi. O, müim ve sebebini aytqan bir destektir. İtaliya, ayrı siyasiy şahıslarnıñ menfaalarına baqmadan, aqiqatlıq ve adalet tarafında tura. Er kes bu qanunnı qol tuttı, ve Nazirler Şurası arbiy yardımnı bermege destek etti. Bu, bizim içün müimdir. İtaliya bizge büyük liderlerniñ mevcut olmalarını kösterdi ve biz bunı asla unutmaycaqmız”.

  • Berluksoniniñ sözlerini nasıl tefsir ete bilirsiñiz?

“Berluksoni – keçkende qalğan şahıstır. Yani o devirde qıymetler esasında degil, başqa siyasiy usullar vastasınen de ükümdarlıq yapqanlar. Amma bu müim degil, biz ıncınmaymız, biz bunı añlaymız. Biz de bu tür siyasetniñ tesiri ve sahte dünyabaqış astında edik. Kelecek, başqa qıymetlerni tarqatqan başqa siyasetçilerniñ ellerindedir. Biz tek beklemek ve böyle vaqialarğa çoq qıymet bermemek kerekmiz. Berluskoni putinge ve kişilerine, qaidelerge ve printsplerge sayğısızlıq köstergen ve er şey yapa bilgenlerini tüşüngen alfa-erkerlerge benzey. O qadar büyük egonen siyasetçiler içün, rusiye kibi o qadar büyük ülkeniñ Ukraina kibi kiçikçe ülkeden ücümlerge oğraşa bilgenini tanımaq zordır. Ve bu, olarnı  zayıflığını köstere”.

  • Nasıl tüşünesiñiz, Putin atom bombasını qullanmağa azırmı?

“Men tüşünem ki, azıq olmay. Keçken sorav kösterdi ki, putin atom silâsını qullansa edi, ukrainalılarnıñ 89%-i cenkleşmege devam eter edi. Moskva Ğarpnı özek telükesinen qorqutmağa ıntıla edi ve em Çin, em de Hindistandan aqlı cevap aldı”.

  • Özüñizden ortaqlarıñıznıñ muayyen silâ deray berip bermegenlerini soradıñızmı?

“2014 senesi putin, Qırımnı zapt etip, öz aqiqiy yüzüni kösterdi. Onı toqtatmaq yerine dünya onen aytışmalar keçirmege başldı. Olar rusiyege em arbiy, em de tehnologik planda silâlaştırmağa izin berdiler. Kreml, esteblishmentniñ büyük qısmını inandırdı ki, moskvanen yahşı munasebette qalamları ve Avropada nasıldır barışıq saqlanmaları içün kremlge yibermek ve Ukrainanıñ qısmını bermek, olar içün daa yahşı olır. Putin, çağıruvlar bermek usulı yardımınen, liderlerge tesir etmege becerdi. Bunıñ içün şu anda olğan şey, bir tür 2014 senesiniñ akissedasıdır. Amma Mario Crahi, Ancey Sebastyan Duda, Borıs Conson, Litvaniya ve Estoniyanıñ liderleri ve tecavuznıñ erte basamaqlarında tüşünmeden öz tarafını köstergen başqaları kibi bizim siyasetçilerimiz bar. Şimdi de olarğa başqaları da qatılalar. Vaziyet deñişe”.

  • Co Bayden ise?

“Bayden er keske açıq aydın bir signal yolladı. Biz muayyen kişilernen işdeşlik yapmamalımız, şeylerni öz adlarınen adlandırmalımız ve añlamalımız ki, strategiya ve taktika ceetinden rusiye endi yutturdı”.

  • Bazıları ukrain renessansı aqqında laf ete, sizn bunen razı olasıñızmı?

“Bu doğru. Meşur italyan devlet erbaplarından biri şunı ayttı: “Biz İtaliyanı yarattıq, şimdi de biz italyanlarnı yaratmalımız”. Şimdi az vaqıt içinde biz çoq şey deñiştirmelimiz. Prezident Volodımır Zelenskıy bu ceette imkânları ve uyğunlığını köstere. Rus tecavuzı kibi tış çağıruvlarımız bar, amma qabarcılıqnen küreş, oligarhlarnı yoq etüv, akimiyetimizge rus beşinci sutunlarınıñ tesirini yoq etüv kibi çeri meselelerimiz de bar. Belli ki, bizim prezidentimizniñ semereli reberligi astında bu deñişmeler sıqça kerçekleşecekler. Ukrain halqınıñ AB ve NATOnıñ qısmı olacaq mustaqil devlet olmaq istegi de bellidir”.

  • San-remonıñ nazar noqtasınıñ deñişmesinden raatsızlıq çektiñizmi?

“Yoq, prezident bütün dünyağa muracaat etip, laf ete. Prezident o qadar çoq ayttı ki, o qadar çoq forumda onı eşittiler ve añladılar. Onı sıñırlamağa ıntılğan kişiker, ukrain halqınıñ köstergeni enegriyanı sıñırlayamazlar. Bu adetten tış, amma o qadar müim olmağan bir vaqia edi. Men tüşünem ki, italyanlar bizge yardımcı olalar, çünki olar bizde özlerini nasıldır köreler, biz keçkende olarğa benzeymiz. Siziñ halqıñıznıñ büyük yüregi ve büyük göñlü bar. Ve bu, eñ müim şeydir”.